Wolontariat

• ustawa o pomocy społecznej z dnia 29 listopada 1990 roku (Dz.U. z 1998 Nr 64, poz. 414 ze zm.);
• ustawa o Zakładach Opieki Zdrowotnej z dnia 30 sierpnia 1991 roku (Dz.U. Nr 91, poz.408);
• rozporządzenie MPiPS (ministra pracy i polityki społecznej) z dnia 13 stycznia 1999 roku w sprawie zlecania przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych organizacjom pozarządowym oraz jednostkom samorządu terytorialnego zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej;
• rozporządzenie MPiPS z dnia 1 września 2002 w sprawie zasad, na których wolontariusze mogą podjąć pracę w placówkach opiekuńczo – wychowawczych udzielających pomocy dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym rodziców (Dz.U. nr 80, poz. 900);
• rozporządzenie MPIPS z dnia 30 czerwca 2000r w sprawie szczegółowych zasad i form współdziałania administracji publicznej z innymi podmiotami oraz wzorów ofert, umów i sprawozdań z realizacji zadań pomocy społecznej;
• rozporządzenie MENiS z dnia 11 grudnia 2002 w sprawie szczególnych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym w publicznych poradniach specjalistycznych (Dz.U. z 2003r. Nr 5, poz. 46).

Materiały źródłowe www.wolontariat.org.pl

Zgodnie z ustawą wolontariusz, który współpracuje z korzystającym nie dłużej niż 30 dni, musi mieć wykupione przez korzystającego ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków.

Po 30 dniu przechodzi pod opiekę państwa polskiego z mocy ustawy O zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz. 1674) w art. 2 dodaje się pkt 12 w brzmieniu: przy wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza, o którym mowa w art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 26 marca 2003r “O działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) ” i objęty jest ubezpieczeniem wypadkowym”. Należy oczywiście zawrzeć z wolontariuszem stosowne porozumienie o współpracy na piśmie, które zaświadcza o tym, że wolontariusz z daną organizacją bądź instytucją współpracuje.
Zgodnie z brzmieniem art.46 ust. 1 ustawy wolontariuszowi mogą przysługiwać świadczenia zdrowotne na zasadach przewidzianych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym. Jednak korzystający nie jest zobowiązany do płacenia składki na ubezpieczenie zdrowotne wolontariusza. Materiały źródłowe: www.wolontariat.org.pl

Leszek Pawłowski, Akademia Medyczna w Gdańsku, Zakład Medycyny Paliatywnej

Prawo wolontariatu hospicyjnego

Prawo wolontariatu hospicyjnego to zespół norm regulujących sytuację prawną wolontariusza w hospicjum. W jego zakresie mieszczą się zarówno przepisy powszechnie obowiązujące dotyczące wolontariatu, zawarte przede wszystkim w ustawach i rozporządzeniach, jak i ustalone przez hospicjum przepisy wewnętrzne, określające w sposób szczegółowy zasady działania wolontariatu w zależności od istniejących warunków i zindywidualizowanych potrzeb placówki.

Źródła prawa wolontariatu hospicyjnego

1. Wolontariat:

• ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.)
• ustawa z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89)

2. Wypadki przy wykonywaniu świadczeń przez wolontariuszy:

• ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1674, z późn. zm.)
• rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 115, poz. 744, z poźn. zm.)
• rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 227, poz. 2298)

3. Bezpieczeństwo i higiena pracy wolontariuszy:

• ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r., Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), a w szczególności przepisy działu X
• rozporządzenie z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650)
• rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180, poz. 1860 z późn. zm.)

4. Wymagania zdrowotne:

• ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 126, poz. 1384, z późn. zm.)
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz. U. z 2006 r. Nr 133, poz. 939)
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarno-epidemiologicznych (Dz. U. z 2006 r. Nr 25, poz. 191)

5. Zbiórki publiczne:

• ustawa z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz. U. z 1933 r. Nr 22, poz. 162, z późn. zm.)
• rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami (Dz. U. z 2003 r. Nr 199, poz. 1947, z późn. zm.)

6. Imprezy masowe:

• ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 909)
• rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 17 grudnia 2003 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej organizatorów imprez masowych (Dz. U. z 2003 r. Nr. 220, poz. 2179)

Podmiot prawa wolontariatu hospicyjnego:

1. Pojęcie wolontariusza:
wolontariusz – osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na zasadach określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

2. Kto może zostać wolontariuszem?
a) wolontariuszem może zostać wyłącznie osoba fizyczna,
b) zasadą jest, że wolontariuszami mogą być osoby fizyczne:

• o pełnej zdolności do czynności prawnych (osoby, które ukończyły lat 18),
• o ograniczonej zdolności do czynności prawnych (osoby, które ukończyły lat 13, a nie ukończyły lat 18) oraz osoby nie posiadające zdolności do czynności prawnych (osoby, które nie ukończyły lat 13) – za zgodą przedstawiciela ustawowego,

c) ograniczenia możliwości przystąpienia do wolontariatu w hospicjum mogą wynikać:

• z przepisów szczególnych np. dotyczących ochrony młodocianych,
• z zasad ustalonych przez hospicjum w przepisach wewnętrznych.

3. Szczególne rodzaje wolontariatu hospicyjnego:
a) wolontariat medyczny:

• wolontariusz jako członek zespołu terapeutycznego, który obok osób posiadających specjalistyczne wykształcenie uczestniczy w opiece nad pacjentami hospicjum,
• wolontariusz posiadający specjalistyczne wykształcenie, np. lekarz, osoba duchowna lub rehabilitant wykonujący czynności fachowe w zakresie opieki paliatywnej na zasadach wolontariatu,

b) wolontariat niemedyczny:

• wolontariat akcyjny – świadczenia wolontariuszy akcyjnych polegają na przygotowywaniu i przeprowadzaniu: akcji służących pozyskiwaniu środków finansowych na opiekę hospicyjną, działań edukacyjnych i informacyjnych oraz na uczestniczeniu w pracach administracyjnych, instalacyjno-technicznych, porządkowych i innych,
• wolontariat szkolny – współpraca ze szkołami polegająca na tworzeniu szkolnych kół wolontariatu, które są następnie angażowane w prowadzenie różnego rodzaju działań na rzecz hospicjum,

Koordynator wolontariatu hospicyjnego

A. Koordynator wolontariatu hospicyjnego to osoba, będąca pracownikiem lub wolontariuszem hospicjum, której powierzono wykonywanie czynności w zakresie:

• planowania udziału wolontariuszy w poszczególnych działaniach hospicjum,
• organizowania działań wolontariuszy w hospicjum,
• powierzania wolontariuszom określonych zadań lub polecania wykonywania konkretnych czynności,
• wykonywania nadzoru i kierowania działaniami wolontariuszy,
• zapewniania harmonizacji działań wolontariuszy i pozostałych członków zespołu hospicjum,

B. Do zadań koordynatora wolontariatu należy, w szczególności:
1. Obsługa organizacyjna i administracyjna procedur zawierania porozumień z wolontariuszami:
a) wymagania konieczne dotyczące treści porozumienia:

• określenie zakresu, sposobu i czasu wykonywania świadczeń przez wolontariusza,
• zawarcie w porozumieniu postanowienia o możliwości jego rozwiązania,

b) procedura zawierania na piśmie porozumień z wolontariuszami:

• przygotowanie wzoru porozumienia,
• uzgodnienie z wolontariuszem lub jego przedstawicielem ustawowym (rodzicem lub opiekunem) indywidualnego zakresu, sposobu i czasu wykonywania świadczeń na rzecz hospicjum,
• uzgodnienie obowiązków stron porozumienia,
• przedłożenie uzgodnionego projektu porozumienia do podpisu osobie uprawnionej do zawierania umów w imieniu hospicjum,
• przedłożenie projektu porozumienia do podpisu:
• wolontariuszowi, który jest pełnoletni,
• wolontariuszowi, który ukończył lat 13, a nie ukończył lat 18 i uzyskanie pisemnej zgody przedstawiciela ustawowego wolontariusza,
• przedstawicielowi ustawowemu wolontariusza, który nie ukończył lat 13 (podpis wolontariusza nie jest wymagany)

c) procedura zawierania ustnych porozumień z wolontariuszami (dotyczy porozumień zawieranych na okres nie przekraczający 30 dni):

• uzgodnienie z wolontariuszem lub jego przedstawicielem ustawowym indywidualnego zakresu, sposobu i czasu wykonywania świadczeń na rzecz hospicjum,
• uzgodnienie praw i obowiązków stron porozumienia,
• uzgodnienie możliwości rozwiązania porozumienia przed upływem okresu, na który zostało zawarte,

d) dodatkowe czynności związane z zawieraniem porozumień:

• przygotowanie wzoru zgody przedstawiciela ustawowego wolontariusza,
• prowadzenie ewidencji zawieranych porozumień.

2. Obsługa administracyjna procedur związanych z wydawaniem zaświadczeń i sporządzaniem opinii o wykonywaniu świadczeń przez wolontariuszy:
a) wymogi dotyczące zaświadczeń:

• na żądanie wolontariusza hospicjum jest obowiązane do wydania pisemnego zaświadczenia o wykonywaniu świadczeń,
• zaświadczenie powinno określać zakres wykonywanych świadczeń,

b) pisemna opinia o wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza:

• hospicjum może ją przedłożyć na prośbę wolontariusza,
• hospicjum jest uprawnione do odmowy wydania opinii.

3. Udział w kształtowaniu zasad i planowaniu działań wolontariuszy w hospicjum:
a) tworzenie regulaminu wolontariatu,

• regulamin określa szczegółowe zasady działania wolontariatu, ustalone przez hospicjum w zależności od istniejących warunków i potrzeb placówki,
• treść regulaminu nie może pozostawać w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa,
• hospicjum nie ma obowiązku tworzenia regulaminu wolontariatu (wówczas szczegółowe prawa i obowiązki wolontariuszy oraz dodatkowe wymagania mogą zostać umieszczone w treści porozumień zawieranych z wolontariuszami),
• regulamin powinien zostać ustanowiony przez uprawniony organ hospicjum,
• regulamin powinien zostać umieszczony w miejscu dostępnym, aby każdy wolontariusz mógł zapoznać się z jego treścią,

b) koordynator przygotowuje plany działania wolontariatu w hospicjum:

• koordynator ustala z kierownikiem hospicjum, pozostałymi koordynatorami i innymi członkami zespołu placówki zakres działań, w których będą uczestniczyli wolontariusze,
• koordynator zgłasza propozycje działań, w których mogą uczestniczyć wolontariusze.

4. Informowanie wolontariuszy o przysługujących im prawach i ciążących na nich obowiązkach:
a) informacja o prawach i obowiązkach wolontariusza może zostać przekazana w formie ustnej lub pisemnej (celowe jest uzyskanie od wolontariusza pisemnego oświadczenia, potwierdzającego fakt zapoznania się z prawami i obowiązkami wolontariusza, jakie wiążą się z wykonywaniem świadczeń na rzecz hospicjum),
b) prawa wolontariusza wynikające z przepisów powszechnie obowiązujących:

• prawo do uzyskania informacji o przysługujących wolontariuszowi prawach i ciążących na nim obowiązkach,
• prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania świadczeń,
• prawo do uzyskania informacji o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,
• prawo do zwrotu kosztów podróży służbowych i diet,
• prawo do zaopatrzenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń, albo do ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków,
• prawo do otrzymania zaświadczenia o wykonywaniu świadczeń, w tym określającego zakres ich wykonywania,
• prawo do potwierdzenia na piśmie treści porozumienia na żądanie wolontariusza,
• prawo do rezygnacji z wolontariatu,

c) obowiązki wolontariusza wynikające z przepisów powszechnie obowiązujących:

• obowiązek posiadania kwalifikacji lub spełniania wymagań jeżeli wolontariusz wykonuje świadczenia, dla których przepisy prawne wymagają posiadania stosownych kwalifikacji lub spełniania odpowiednich wymagań,

d) inne prawa i obowiązki wolontariusza – mogą wynikać z przepisów szczególnych lub z przepisów wewnętrznych ustalonych przez hospicjum, np.

• obowiązek poszanowania praw pacjentów,
• obowiązek zachowania w tajemnicy informacji stanowiących tajemnicę hospicjum, a w szczególności informacji dotyczących pacjentów i ich rodzin,
• obowiązek poszanowania mienia hospicjum i korzystania z niego w sposób zgodny z przeznaczeniem,
• obowiązek należytego wykonywania przyjętych przez wolontariusza zobowiązań,
• obowiązek podporządkowania się podczas wykonywania świadczeń poleceniom koordynatora lub wyznaczonej przez niego osoby,
• obowiązek poszanowania praw osób trzecich podczas wykonywania świadczeń na rzecz hospicjum.

5. Informowanie kierownika hospicjum o istniejących wymaganiach i potrzebach związanych z korzystaniem przez hospicjum ze świadczeń wolontariuszy.

6. Zapewnienie przygotowania pracowników hospicjum do pracy w zespole z udziałem wolontariuszy.

7. Informowanie wolontariuszy o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami:
a) tego rodzaju informacja może zostać przekazana w formie ustnej lub pisemnej,
b) celowe jest uzyskanie od wolontariusza pisemnego oświadczenia, potwierdzającego fakt zapoznania się z w/w informacjami,
c) wymienione w pkt. 7 informacje mogą zostać przekazane podczas szkolenia wolontariuszy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
d) rodzaj informacji, które powinien otrzymać wolontariusz jest uzależniony od rodzaju wykonywanych przez niego świadczeń.

8. Wykonywanie czynności administracyjnych i informowanie kierownika hospicjum w związku z koniecznością:
a) zapewnienia przez hospicjum pokrycia kosztów podróży służbowych i diet poniesionych przez wolontariusza,
b) zapewnienia przez hospicjum odpowiednich środków ochrony indywidualnej dla wolontariusza,
c) zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania świadczeń,
d) ubezpieczenia wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków przy wykonywaniu świadczeń,
e) dokonania czynności niezbędnych do udokumentowania wypadku przy wykonywaniu świadczeń z udziałem wolontariusza,
f) zapewnienia badań lekarskich wolontariuszom, których zakres świadczeń tego wymaga,
g) zawarcia porozumienia o wykonywaniu świadczeń z wolontariuszem, lub zawarcia kolejnego porozumienia z wolontariuszem z upływem okresu, na który zostało zawarte poprzednie porozumienie,
h) zapewnienia zwrotu kosztów poniesionych przez wolontariusza w związku z wykonywaniem świadczeń, jeżeli hospicjum wyrazi taką wolę (nie dotyczy pokrycia kosztów podróży służbowych i diet, które hospicjum zwraca obligatoryjnie),
i) zapewnienia wolontariuszowi ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli hospicjum wyrazi taką wolę, a wolontariusz nie podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.

9. Organizowanie różnego rodzaju działań, realizowanych przy pomocy wolontariuszy.

OBOWIĄZKI I UPRAWNIENIA HOSPICJUM

1. Osobą odpowiedzialną za wypełnienie obowiązków hospicjum związanych z korzystaniem ze świadczeń wolontariuszy jest kierownik hospicjum.

2. Obowiązki hospicjum:
a) obowiązek poinformowania wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach,
b) obowiązek zapewnienia wolontariuszom bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania świadczeń,
c) obowiązek informowania wolontariuszy o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami,
d) obowiązek pokrywania kosztów podróży służbowych i diet,
e) obowiązek ubezpieczenia wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków, jeżeli będzie wykonywał świadczenia przez okres nie przekraczający 30 dni,
f) obowiązek przeprowadzenia stosownego postępowania w razie wypadku przy wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza i sporządzenia protokołu wypadku,
g) obowiązek wydania zaświadczenia o wykonywaniu świadczeń przez wolontariusza, na jego żądanie,
h) obowiązek potwierdzenia na piśmie treści porozumienia, na żądanie wolontariusza,
i) obowiązek zapewnienia wolontariuszom odpowiednich środków ochrony indywidualnej, w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem,
j) obowiązek zapewnienia wolontariuszom badań do celów sanitarno-epidemiologicznych, jeżeli jest to konieczne ze względu na rodzaj świadczeń wykonywanych przez wolontariuszy,

3. Kierownik hospicjum podejmuje decyzje dotyczące realizacji uprawnień hospicjum względem wolontariuszy.

4. Uprawnienia hospicjum względem wolontariuszy:
a) prawo do pokrywania kosztów ponoszonych przez wolontariuszy, w związku z wykonywaniem świadczeń na rzecz hospicjum:

• nie dotyczy kosztów podróży służbowych i diet, pokrywanych przez hospicjum obligatoryjnie,
• koszty poniesione przez wolontariusza są pokrywane na zasadach dotyczących pracowników określonych w odrębnych przepisach,

b) prawo do pokrywania kosztów szkoleń wolontariuszy, w zakresie wykonywanych przez nich świadczeń, określonym w porozumieniu,
c) prawo do przedłożenia, na prośbę wolontariusza, pisemnej opinii o wykonywaniu przez niego świadczeń,
d) prawo zgłoszenia wolontariuszy do ubezpieczenia zdrowotnego:

• dotyczy wolontariuszy, którzy nie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu,
• zgłoszenie wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego rodzi po stronie hospicjum obowiązek opłacania za niego składki.

Przedmiot prawa wolontariatu hospicyjnego:

W zakresie pojęcia prawa wolontariatu hospicyjnego można wyróżnić następujące zagadnienia szczegółowe:

1. Prawa i obowiązki wolontariusza w hospicjum:

• Prawa i obowiązki wynikające z przepisów powszechnie obowiązujących (ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i przepisy szczególne).
• Przepisy wewnętrzne ustalone przez hospicjum (np. regulamin wolontariatu).
• Postanowienia porozumienia zawartego pomiędzy hospicjum a wolontariuszem.

2. Określenie zakresu, sposobu i czasu wykonywania świadczeń przez wolontariuszy (porozumienie).
1. Porozumienie określa zakres, sposób i czas wykonywania świadczeń przez wolontariuszy na rzecz hospicjum. Powinno ono również zawierać postanowienie o możliwości jego rozwiązania.

2. Treść porozumienia nie może pozostawać w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa oraz z aktami wewnętrznymi ustalonymi przez hospicjum, takimi jak regulamin wolontariatu.

3. Forma porozumienia:

a) forma ustna – dotyczy porozumień zawieranych na okres nie dłuższy niż 30 dni (na żądanie wolontariusza hospicjum jest obowiązane do potwierdzenia na piśmie treści ustnego porozumienia),
b) forma pisemna – dotyczy porozumień zawieranych na okres dłuższy niż 30 dni.

4. Jeżeli hospicjum nie ustaliło w przepisach wewnętrznych zasad funkcjonowania wolontariatu, to zasady te mogą zostać zapisane w porozumieniu.

5. Porozumienie w imieniu hospicjum podpisuje osoba uprawniona do reprezentacji placówki.

6. Hospicjum może w treści porozumienia z konkretnym wolontariuszem przewidzieć jego indywidualne prawa i obowiązki.

3. Kwalifikacje i wymagania, jakie wolontariusz powinien spełniać:

1. Wolontariusze posiadający szczególne kwalifikacje i uprawnienia:

a) wolontariusze posiadający szczególne uprawnienia w ramach interdyscyplinarnego zespołu terapeutycznego – lekarze, pielęgniarki, psychologowie, rehabilitanci, osoby duchowne, pracownicy socjalni, farmaceuci wykonujący świadczenia związane z ich uprawnieniami zawodowymi na zasadach wolontariatu,
b) prawo do wykonywania świadczeń medycznych na zasadach wolontariatu zostało przewidziane w art. 10 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej, zgodnie z następującymi warunkami:

• świadczenia zdrowotne powinny być udzielane wyłącznie przez osoby wykonujące zawód medyczny oraz spełniające odpowiednie wymagania zdrowotne,
• świadczenia zdrowotne mogą być udzielane w ramach wolontariatu na zasadach określonych w porozumieniu,
• do wolontariuszy wykonujących świadczenia zdrowotne stosuje się przepisy ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie,

c) wolontariusze posiadający szczególne uprawnienia, którzy nie uczestniczą w opiece nad pacjentami (np. radca prawny, który reprezentuje hospicjum przed sądem na zasadach wolontariatu)

2. Badania lekarskie wolontariusza:

a) przepisy prawne nie przewidują w sposób generalny i jednoznaczny obowiązku zapewnienia wolontariuszom badań lekarskich,
b) jest to uzależnione od rodzaju świadczeń wykonywanych przez wolontariuszy,
c) niewątpliwie badaniom lekarskim dla celów sanitarno-epidemiologicznych będą podlegali wolontariusze, którzy wykonują świadczenia:

• wymagające bezpośredniego kontaktu z pacjentami,
• wymagające kontaktu z żywnością (np. przygotowywanie posiłków, karmienie pacjentów),
• zdrowotne, zgodnie z uprawnieniami do wykonywania określonego zawodu medycznego,
• dla których przepisy o chorobach zakaźnych i zakażeniach przewidują obowiązek przeprowadzenia badań.

4. Prawa i obowiązki hospicjum związane z korzystaniem ze świadczeń wolontariuszy.

1. Prawa i obowiązki wynikające z przepisów powszechnie obowiązujących (ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i przepisy szczególne).
2. Przepisy wewnętrzne ustalone przez hospicjum (np. regulamin, statut).
3. Postanowienia porozumienia zawartego pomiędzy hospicjum a wolontariuszem.

5. Bezpieczeństwo i higiena pracy wolontariuszy.

1. Hospicjum powinno zapewnić wolontariuszom warunki wykonywania świadczeń zgodne z zasadami zawartymi w przepisach bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi pracowników:

a) w szczególności, hospicjum zapewnia wolontariuszowi środki ochrony indywidualnej, w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem (np. wolontariusz, który myje pacjenta powinien zostać zaopatrzony w rękawice ochronne)
b) koordynator wolontariatu lub inne osoby, którym wolontariusz podlega podczas wykonywania świadczeń powinny informować jego na bieżąco o pojawiających się zagrożeniach związanych z wykonywaniem określonych czynności.

2. Informowanie wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami:

a) informacja o zasadach bezpieczeństwa i higieny pracy może zostać udzielona przez koordynatora lub podczas szkolenia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy organizowanego dla wolontariuszy lub dla wolontariuszy i pracowników,
b) w/w informacja powinna obejmować instruktaż ogólny i stanowiskowy:

• instruktaż ogólny, zapewnia uczestnikom szkolenia zapoznanie się z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy zawartymi w Kodeksie pracy, z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązującymi w danym hospicjum, a także z zasadami udzielania pierwszej pomocy w razie wypadku.
• instruktaż stanowiskowy zapewnia uczestnikom szkolenia zapoznanie się z czynnikami środowiska, w którym przystępują oni do wykonywania świadczeń, w zależności od rodzaju i zakresu tych świadczeń oraz ryzykiem związanym z ich wykonywaniem, sposobami ochrony przed zagrożeniami, jakie mogą powodować te czynniki, oraz metodami bezpiecznego wykonywania świadczeń określonego rodzaju.

6. Ubezpieczenie wolontariuszy:

1. Ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (nw):
a) hospicjum jest obowiązane do ubezpieczenia wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków, tylko wówczas, gdy wykonuje on świadczenia przez okres nie dłuższy niż 30 dni (czyli tylko wtedy, gdy zawiera z wolontariuszem porozumienie na okres nie dłuższy niż 30 dni)
b) hospicjum zawiera umowę ubezpieczenia nw z dowolnie wybranym podmiotem oferującym tego rodzaju usługi ubezpieczeniowe i pokrywa koszty ubezpieczenia wolontariusza,

2. Ubezpieczenie zdrowotne:

a) hospicjum może zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli nie podlega on ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu,
b) zgłoszenie jest uzależnione od woli hospicjum,
c) dokonanie zgłoszenia wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego rodzi po stronie hospicjum obowiązek opłacania za niego składek.

3. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (oc):

a) hospicjum może ubezpieczyć się od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone przez wolontariuszy w związku z wykonywaniem świadczeń,
b) zapewnienie tego rodzaju ubezpieczenia jest uzależnione od woli hospicjum,
c) z reguły nie występuje konieczność zawarcia odrębnej umowy ubezpieczenia oc z tytułu szkód wyrządzonych przez wolontariuszy, a jedynie wystarczy, aby hospicjum dopilnowało zawarcie odpowiednich postanowień w ogólnej umowie ubezpieczenia oc.

7. Wypadki przy wykonywaniu świadczeń:

a) wolontariusz ma prawo do zaopatrzenia z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń, jeżeli hospicjum zawarło z nim porozumienie na okres dłuższy niż 30 dni,
b) zaopatrzenie przysługuje w razie wypadku przy wykonywaniu świadczeń, do którego doszło w czasie – od daty rozpoczęcia ich wykonywania określonej w porozumieniu, do daty zakończenia ich wykonywania,
c) wypadek jakiemu uległ wolontariusz przy wykonywaniu świadczeń powinien zostać zbadany przez powołany w tym celu przez hospicjum zespół powypadkowy, którego zadaniem jest ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku oraz odpowiednie jego udokumentowanie (w tym celu zespół sporządza protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku)
d) świadczenia, które mogą przysługiwać wolontariuszowi lub jego bliskim w ramach zaopatrzenia:

• renta z tytułu niezdolności do pracy (całkowitej lub częściowej):
• na stałe – trwała niezdolność do pracy,
• na okres podany w decyzji organu rentowego – okresowa niezdolność do pracy,
• jednorazowe odszkodowanie – przysługuje osobie, która doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu w wyniku wypadku, jeżeli stała się całkowicie niezdolna do pracy,
• świadczenia opieki zdrowotnej – jeśli wolontariusz nie był objęty ubezpieczeniem zdrowotnym,
• zasiłek pogrzebowy – dla osoby, która poniosła koszty pogrzebu zmarłego wolontariusza,
• renta rodzinna i jednorazowe odszkodowanie – przysługujące członkom rodziny wolontariusza, który zmarł w wskutek wypadku przy wykonywaniu świadczeń,

e) w/w świadczenia są finansowane ze środków budżetu państwa,
f) podmiotem odpowiedzialnym za przyznawanie i wypłatę świadczeń jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych,
g) świadczenia są wypłacane na wniosek osoby uprawnionej, która powinna dołączyć do wniosku dokumentację wypadku, w tym:

• porozumienie o wykonywaniu świadczeń,
• protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku.

8. Koszty ponoszone przez wolontariuszy w związku z wykonywaniem świadczeń:

1. Koszty podróży służbowych i diet poniesionych przez wolontariusza:
a) odwołując się do pojęcia podróży służbowej, zawartego w art. 775§1 Kodeksu pracy, można zdefiniować podróż służbową wolontariusza, jako podróż związaną z wykonywaniem przez niego zadań służbowych poleconych przez hospicjum, poza miejscowość, w której znajduje się siedziba placówki, lub poza stałe miejsce wykonywania świadczeń,
b) hospicjum jest obowiązane do pokrywania kosztów podróży służbowych i diet poniesionych przez wolontariusza,
c) wolontariusz może zwolnić hospicjum z obowiązku pokrywania poniesionych przez niego kosztów podróży służbowych i diet, poprzez złożenie stosownego oświadczenia w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

2. Inne koszty ponoszone przez wolontariusza:
a) hospicjum jest uprawnione do pokrywania innych niezbędnych kosztów ponoszonych przez wolontariusza w związku z wykonywaniem świadczeń na rzecz placówki,
b) hospicjum decyduje o tym, czy i jakie koszty poniesione przez wolontariusza pokryje (nie dotyczy kosztów podróży służbowych i diet, które powinno pokrywać, jeśli nie zostało z tego obowiązku zwolnione przez wolontariusza),
c) hospicjum pokrywa koszty poniesione przez wolontariusza na zasadach dotyczących pokrywania przez pracodawców kosztów ponoszonych przez pracowników.

3. Koszty szkoleń wolontariuszy:
a) hospicjum może pokrywać koszty szkoleń wolontariuszy,
b) uprawnienie hospicjum dotyczy szkoleń będących w zakresie wykonywanych przez wolontariusza świadczeń, określonych w porozumieniu.

Zbiórki publiczne

1. Zbiórka publiczna może służyć zbieraniu ofiar na potrzeby hospicjum.

2. Podmioty uprawnione do przeprowadzenia zbiórki:

a) stowarzyszenie, które przekaże hospicjum zebrane ofiary,
b) fundacja lub inna organizacja posiadająca osobowość prawną,
c) komitet zorganizowany w celu przeprowadzenia zbiórki na rzecz hospicjum (np. komitet powołany przez pracowników i wolontariuszy placówki),

3. Ofiary mogą być zbierane w gotówce lub w naturze.

Zbiórka ofiar w gotówce może być przeprowadzona w formie:

a) dobrowolnych wpłat na konto, założone osobno dla każdej zbiórki publicznej przez przeprowadzającego zbiórkę,
b) zbierania ofiar do puszek kwestarskich oraz skarbon stacjonarnych, umieszczanych w obiektach, za zgodą ich właścicieli lub użytkowników,
c) sprzedaży cegiełek wartościowych,
d) sprzedaży przedmiotów i usług.

4. Przeprowadzenie zbiórki publicznej wymaga uzyskania pozwolenia właściwego organu administracji (decyzja administracyjna):

a) wójta, burmistrza (prezydenta miasta) – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze gminy lub jego części,
b) starosty – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze powiatu lub jego części obejmującej więcej niż jedną gminę,
c) marszałka województwa – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze województwa lub jego części obejmującej więcej niż jeden powiat,
d) ministra właściwego do spraw wewnętrznych – jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze obejmującym więcej niż jedno województwo.

5. Osoby przeprowadzające zbiórkę:

a) wolontariusze hospicjum,
b) wolontariusze innej instytucji, mającej cele pokrewne,
c) osoby imiennie zaproszone przez w/w instytucje,

6. Szczególne wymagania dotyczące wieku osób przeprowadzających zbiórkę:

a) osoby powyżej 16 roku życia,
b) osoby, które nie przekroczyły 16 roku życia – wyłącznie na rzecz organizacji pożytku publicznego i pod nadzorem osób pełnoletnich, które zostały odrębnie upoważnione przez te organizacje.

7. Osoby przeprowadzające zbiórkę nie mogą za swe czynności otrzymywać wynagrodzenia.

8. Wynik zbiórki i sposób wykorzystania zebranych ofiar powinien być podany do wiadomości organu, który udzielił pozwolenia oraz ogłoszony w terminie 1 miesiąca w prasie o zasięgu obejmującym co najmniej obszar, na którym zbiórka została przeprowadzona.

Publiczne ogłoszenie wyników zbiórki powinno zawierać:

a) nazwę i siedzibę przeprowadzającego zbiórkę,
b) nazwę organu oraz datę i numer pozwolenia,
c) sumę zebranych ofiar pieniężnych, uwzględniającą ilość i rodzaj zebranych ofiar na poszczególne cele, według form zbiórki publicznej,
d) rodzaj i ilość zebranych ofiar w naturze,
e) wysokość kosztów przeprowadzenia zbiórki publicznej, z dokładnym wymienieniem rodzaju i wysokości poszczególnych wydatków.

9. Zbiórki publiczne mogą być prowadzone na wolnym powietrzu lub wewnątrz pomieszczeń, w obiektach publicznych lub prywatnych, za zgodą właścicieli tych obiektów.

10. Wymagania dotyczące puszek kwestarskich:

a) puszki kwestarskie oraz skarbony stacjonarne muszą być tak zabezpieczone, by ich otwarcie i wyjęcie zawartości było niemożliwe bez widocznego naruszenia zabezpieczenia,
b) puszki kwestarskie oraz skarbony stacjonarne muszą być ponumerowane, zaopatrzone w nazwę przeprowadzającego zbiórkę publiczną oraz jego adres.

11. Wymagania dotyczące legitymacji osób przeprowadzających zbiórkę:
a) legitymacja osoby przeprowadzającej zbiórkę publiczną powinna zawierać:

• numer kolejny,
• nazwę przeprowadzającego zbiórkę i jego adres,
• cel zbiórki publicznej,
• nazwę organu, który udzielił pozwolenia,
• numer i datę wydanego pozwolenia,
• fotografię osoby przeprowadzającej zbiórkę,
• imię, nazwisko i adres osoby przeprowadzającej zbiórkę,
• określenie terminu ważności legitymacji,

b) legitymacja osoby, która nie przekroczyła 16 roku życia powinna obok w/w danych zawierać również imię i nazwisko osoby pełnoletniej, odrębnie upoważnionej do nadzoru nad małoletnim,
c) legitymacja powinna być podpisana przez osoby uprawnione do reprezentowania przeprowadzającego zbiórkę i potwierdzona pieczęcią tej instytucji.

12. Wymagania dotyczące otwierania puszek i skarbon oraz przeliczania zebranych ofiar:

a) otwieranie skarbon stacjonarnych i przeliczanie zebranych ofiar odbywa się w obecności co najmniej dwóch osób, upoważnionych do tego przez przeprowadzającego zbiórkę,
b) otwieranie puszek kwestarskich i przeliczanie zebranych ofiar odbywa się w obecności co najmniej dwóch osób, upoważnionych do tego przez przeprowadzającego zbiórkę publiczną, oraz osoby kwestującej.

13. Ubiegający się o udzielenie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki publicznej przedstawia organowi plan przeprowadzenia zbiórki, który określa:

a) cel, na który mają być przeznaczone ofiary pochodzące ze zbiórki,
b) formy przeprowadzenia zbiórki,
c) termin rozpoczęcia i zakończenia zbiórki,
d) obszar, na którym zbiórka ma być prowadzona,
e) sposób informowania o prowadzonej zbiórce,
f) liczbę osób, które mają brać udział w zbiórce,
g) przewidywane koszty przeprowadzenia zbiórki, w tym rodzaj i wysokość poszczególnych wydatków.

14. Przeprowadzający zbiórkę publiczną prowadzi dokumentację dotyczącą przebiegu akcji zbiórkowej, w formie rejestru, zawierającą następujące informacje:

a) komu, kiedy i jakie puszki kwestarskie, skarbony stacjonarne, przedmioty i cegiełki wartościowe zostały wydane,
b) kiedy przeprowadzona zbiórka publiczna została zakończona,
c) sumę zebranych ofiar pieniężnych,
d) rodzaj i ilość zebranych ofiar w naturze. (w/w dane muszą być potwierdzone podpisami osób, które zbiórkę przeprowadzały i które odebrały zebrane ofiary).

15. Przeprowadzający zbiórkę publiczną przechowuje dokumentację przez okres dwóch lat od dnia zakończenia zbiórki.

16. Nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki publicznej:

a) do zbierania ofiar na cele religijne, kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, naukową, oświatową i wychowawczą oraz utrzymanie duchownych i członków zakonów, jeżeli odbywają się w obrębie terenów kościelnych, kaplic oraz w miejscach i okolicznościach zwyczajowo przyjętych w danej okolicy i w sposób tradycyjnie ustalony,
b) do zbiórek, przeprowadzanych w drodze loterii pieniężnych lub fantowych, jeżeli zbiórki te nie są przeprowadzane w miejscach publicznych,
c) do zbiórek, przeprowadzanych w lokalach prywatnych wśród grona osób znajomych osobiście przeprowadzającym zbiórkę,
d) do zbiórek wśród młodzieży szkolnej w lokalach szkolnych, odbywających się na podstawie pozwolenia władz szkolnych,
e) do zbiórek koleżeńskich w lokalach urzędów publicznych na cele godne poparcia, odbywających się na podstawie pozwolenia przełożonego urzędu.

Imprezy masowe

1. Imprezą masową jest impreza sportowa, artystyczna lub rozrywkowa, jeżeli:

a) liczba miejsc dla osób na stadionie, w innym obiekcie niebędącym budynkiem lub na określonym terenie wynosi – nie mniej niż 1000,
b) liczba miejsc dla osób w hali sportowej lub innym budynku wynosi – nie mniej niż 300.

2. Nie są imprezami masowymi:

a) imprezy odbywające się w: teatrach, operach, operetkach, filharmoniach, kinach, muzeach, bibliotekach, domach kultury i galeriach sztuki,
b) imprezy organizowane w placówkach oświatowych,
c) imprezy sportowe organizowane wyłącznie dla sportowców niepełnosprawnych,
d) imprezy organizowane w ramach współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży,
e) imprezy rekreacyjne.

3. Przeprowadzenie imprezy masowej wymaga uzyskania zezwolenia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.

4. Organizator imprezy masowej ma obowiązek ubezpieczenia się od odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone uczestnikom imprezy masowych, na którą wstęp jest odpłatny.

5. Organizator imprezy masowej jest obowiązany do zapewnienia bezpieczeństwa osobom obecnym na imprezie oraz porządku podczas trwania imprezy.

Kontakt:
Leszek Pawłowski
Akademia Medyczna w Gdańsku
Zakład Medycyny Paliatywnej
e-mail: lpawlowski@amg.gda.pl

REGULAMIN WOLONTARIATU
HOSPICJUM ŚW. KAMILA w GORZOWIE WLKP.

1. Wolontariusz pracuje charytatywnie, tzn. za swoją pracę nie pobiera wynagrodzenia, nie bierze opłat od chorych i ich rodzin.

2. Wolontariusz wykonujący czynności przy pacjencie musi być osobą pełnoletnią.

3. Osoby niepełnoletnie (skończony 16 rok życia), które zostały włączone do grona wolontariatu muszą okazać odpowiednią Zgodę rodziców lub prawnych opiekunów (Załącznik Nr 7 do Zarządzenia Nr 42/2010 Dyrektora Hospicjum).

4. Wolontariusz nie może wykonywać zabiegów wymagających uprawnień lekarskich i pielęgniarskich.

5. Wolontariusz może wykonywać następujące czynności: rozmowa z chorym, dbanie o porządek w otoczeniu pacjenta, wspólna modlitwa, karmienie chorego, spacery oraz wszelkie czynności zlecone przez pracowników obsługi. Indywidualny zakres obowiązków ustalany jest z Koordynatorem Centrum Wolontariatu Hospicjum Św. Kamila.

6. Na terenie hospicjum obowiązuje całkowity zakaz palenia papierosów oraz spożywania napojów alkoholowych i innych używek.

7. Wolontariusz wykonuje czynności na zlecenie i w porozumieniu z personelem dyżurującym.

8. Wolontariusza obowiązuje tajemnica służbowa.

9. Wolontariusz udziela informacji o stanie zdrowia i innych informacji dotyczących spraw pacjenta, wyłącznie upoważnionemu personelowi medycznemu Hospicjum oraz psychologowi Hospicjum.

10. Wolontariusz nie absorbuje chorego i jego rodziny swoimi osobistymi sprawami.

11. Wolontariusz wszelkie potrzeby chorego lub rodziny zgłasza personelowi medycznemu Hospicjum, psychologowi Hospicjum lub Zarządzającemu wolontariatem medycznym.

12. Wolontariusz bezpośrednio podlega Koordynatorowi Centrum Wolontariatu Hospicjum Św. Kamila lub Zarządzającym Wolontariatem medycznym/akcyjnym.

13. Wolontariusz ma obowiązek nosić identyfikator oraz zaznaczać swoją obecność w dzienniku wolontariuszy.

14. Wolontariusz ma prawo do odmowy wykonania czynności zleconej przez przełożonego, w to miejsce otrzymuje inne zadanie.

15. Wolontariusz stara się uczestniczyć w zwoływanych spotkaniach wolontariuszy Hospicjum.